Autoroute langs waterwerken

(183,0 km)

Deze autoroute vertelt het verhaal van Stromen in Waterland waarin je langs 13 watericonen van Waterland van Friesland rijdt. Tijdens deze autoroute ontdek je hoe de mensen hier de ene keer samen werken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk, maak een oversteek met een autopont en geniet onderweg vooral van de uitgestrekte landschappen. Je kunt de autoroute het beste opdelen in 2,3 of 4 dagen, perfect dus voor een weekendje Friesland. Vind hier een overnachtingsplek voor onderweg.

Je start bij UNESCO Werelderfgoed het Ir. D.F. Woudagemaal. Al sinds 1920 wordt het gemaal bij hoge waterstanden aangezet om te zorgen voor droge voeten in Friesland. Vervolg je weg langs het grootste meer van Friesland: de Tsjûkemar. Over het ontstaan ervan gaan vele verhalen. Is het mensenwerk? Of ligt het ontstaan bij de volkslegenda over de zusjes Tsjûke en Marchje. Rijd verder naar de Snitser Mar. Geniet van de vergezichten en lees daar het verhaal over het skûtsjesilen. Een Friese traditie waar men in de zogenaamde varende vrachtwagens van vroeger met elkaar de strijd aangaat. Ontdek in IJlst aan de oever van rivier De Geeuw Houtzaagmolen De Rat. Hier zaagt men al 200 jaar van dik hout planken op windenergie. Snuif de houtgeur op in IJlst en stap terug in de tijd. De historische molen werkt nog steeds! Leer meer over Houtstad IJlst in het nabijgelegen museum.

Duik na IJlst met je auto in vliegende vaart onder het water door bij Woudsend. Dankzij dit aquaduct en vele andere aquaducten en bruggen, kun je tegenwoordig over land overal komen. Rijd vervolgens langs de Sleattemer Mar naar de kliffen in Gaasterland. Dit zijn de enige drie kliffen in Nederland! Reis verder langs de voormalige Zuiderzee naar de Bocht van Molkwar, een natuurgebied van it Fryske Gea. Een waar paradijs voor vogels en vogelaars. Bij Tjerkwerd is het tijd om in actie te komen. Neem de benenwagen over het jaagpad bij Tjerkwerd. Dit is een smal weggetje langs het water, ook wel trekweg of trekpad genoemd. Hier konden schepen vanaf het land vooruit getrokken worden en dit noemde men jagen. Gejaagd zijn is niet nodig, hier kom je heerlijk onthaasten. Ga verder naar het terpdorpje Allingawier. Vele dorpen in de omgeving zijn gebouwd op een verhoging, een terp genaamd. Het dorp Allingawier werd ooit één van de tien mooiste plaatsen van Nederland genoemd. Na dit bezoek kun je een mooie wandeling maken over de Pingjumer Gulden Halsband, een meer dan 1000 jaar oude ringdijk wat het dorp Pingjum beschermde tegen het water. Een gouden kans voor een uniek moment. Sluit de autoroute af bij de Afsluitdijk in het Afsluitdijk Wadden Center. Neem binnen een kijkje in dit markante gebouw met interessante exposities.

Deze autoroute vertelt het verhaal Stromen in Waterland, waarin je een reis maakt langs de watericonen van Zuidwest Friesland.

Dit ga je zien

Startpunt: Woudagemaal Lemmer
Gemaalweg 1
8531 PS Lemmer

Ir. D.F. Woudagemaal

UNESCO Werelderfgoed Woudagemaal, Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld.

Beeld Tsjûke & Marchje

Het standbeeld van deze ‘suskes’ (zusjes in het Fries), te vinden aan het wandel- en fietspad langs de zuidoever bij het voormalige stoomgemaal in Echten, vertelt het tragische verhaal Tsjûke en Marchje.

Zwerfkei Rottum

In Zuidwest Friesland, bij Rottum, ligt de grootste zwerfkei van Friesland. Tijdens de Saale-ijstijd 200.000 jaar geleden is de steen met het ijs meegevoerd vanuit het gebied Uppland in Zweden.

Fries Scheepvaart Museum

Een museum over de geschiedenis van de Friese scheepvaart, maar ook verhalen over de stad Sneek. En voor kinderen is er een spannend kindermuseum.

Houtzaagmolen De Rat

Aan de boorden van de Geeuw, de eeuwenoude vaarverbinding tussen IJlst en Sneek, staat de unieke houtzaagmolen "de Rat" die nog volop in productie is.

De Palingaak

Korneliske Ykes II is een reconstructie van de oude palingaken waarmee vroeger naar London werd gevaren. Deze palingaak ligt in het centrum van Heeg aangemeerd.

Ie-Akwadukt

Ten zuiden van Woudsend vind je sinds 2007 het Ie-Akwadukt: een aquaduct op het kruispunt van het riviertje De Ie en de N928.

Oudemirdumer Klif

Het Oudemirdumerklif van zes meter hoog is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. Enorme ijsmassa’s duwden vanuit Scandinavië de grond verder en nam dikke keien mee naar Gaasterland.

Rode Klif

Het Rode klif aan het IJsselmeer is 10 meter hoog en is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. Enorme ijsmassa’s uit Scandinavië duwden de grond verder en nam dikke keien en grind mee. Door de kracht ontstonden er heuvels in het landschap.

Peilschaalhuisje Hindeloopen

Alsof het nooit is weggeweest, zo staat het Peilschaalhuisje er weer. In 2016 werd op zijn eigen oude fundamenten een replica van het Peilschaalhuisje gebouwd. Vlak bij de kerk, op de knik van de zeedijk die Hindeloopen tegen het water beschermt.

Natuurgebied De Wolvetinte

Het gebied ‘De Wolvetinte’ nabij de Aent Lieuwespolder is een bijzonder natuurgebied. ‘Fûgelûntwyk It Heidenskip’ zorgt er samen met diverse partijen voor dat het een goede plek blijft voor steltlopers en eenden soorten.

Jaagpad langs de Workumertrekvaart

Een prachtig jaagpad om langs te fietsen of wandelen is het jaagpad bij Tjerkwerd langs de Workumertrekvaart. Je fietst of wandelt direct langs het water.

Aldfaers Erf: Het Friese Museumdorp

Erfgoed op een nieuwe manier ontdekken! In het Friese landschap onberoerd door de tijd ligt Het Friese Museumdorp.

Pingjumer Gulden Halsband

De Pingjumer Gulden Halsband is een binnendijk die het dorp Pingjum beschermde tegen het water van de Marne: een zeearm van de Waddenzee.

UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee bij Zurich

Achter je ligt het kleine Zurich beschut aan de voet van de zeedijk, vóór je zie je Nederlands grootste UNESCO Werelderfgoed, de Waddenzee. Twee keer per etmaal klotst het water hier tegen de dijk en twee keer per etmaal trekt het zich ver terug.

Afsluitdijk Wadden Center

Het Afsluitdijk Wadden Center is de plek waar je het verhaal van onder andere Dutch Delta Design, Unesco Werelderfgoed Waddenzee, de Vismigratierivier en de vernieuwde, toekomstbestendige Afsluitdijk en het IJsselmeer kunt beleven.

Koop hier je ticket

Eindpunt: Afsluitdijk Wadden Center
Afsluitdijk
8752 Kornwerderzand

Beschrijving

Startpunt: Woudagemaal Lemmer
Gemaalweg 1
8531 PS Lemmer

RA N359 op. Weg ca. 3 km volgen, onder A6 door. RD ri. Oosterzee (Westeind). Door Oosterzee-Buren. Op T-splitsing RA ri. Echtenerbrug. In Echten bij kerk parkeren voor bezoek aan Gemaal Echten (weg oversteken, 400 m lopen). In Echtenerbrug LA ri. Rottum. In Rottum (bij afslag links naar Oudehaske/meteen na 60km-bord) RA en links aanhouden Oude Postweg. Einde (zwerfkei) LA Sydtakke, op kruising RD Vogelzangweg.

Einde RA Badweg. Einde LA. In Haskerhorne bij kerk LA Haulsterweg. Na lange S-bocht RA. Volg borden naar Scharsterbrug. Ca. 2 km na dorp RA ri. Langweer. In Langweer RD. Neem de pont over de Langwarder Feart (€2,50 per auto, vaart niet op donderdag van 10-12). Einde RA ri. Sneek Aldewei. In Sneek RD, volg borden Centrum. Meteen na brug LA Bothniakade, einde RA, 1e RA Kleinzand (Fries Scheepvaartmuseum, Kleinzand 16). Einde LA, op rotonde RD (gracht rechts houden). Prins Hendrikkade volgen. BIj verkeerslichten LA ri. IJlst. Bij Arriva-station IJlst LA, voorbij brug LA ri. Hommerts. Na hoge bruggetje LA voor Houtzaagmolen De Rat.

Na het bezoek aan het Fries Scheepvaart Museum of een avondtocht met de Palingaak in Heeg kun je in Waterland van Friesland overnachten. Zoek en boek hier je een hotelkamer, vakantiehuis of Bed & Breakfast in de omgeving van Sneek, Woudsend of Heeg: www.waterlandvanfriesland.nl/overnachten

Terug naar station IJlst, LA. Na Nijesyl LA. Aan de rand van Heeg RA. Volgende rotonde LA, Heeg in. Borden Centrum volgen. LA Nyedijk op. Einde LA (aan de overkant ligt Palingaak Korneliske Ykes II). Over brug RD, Heeg weer uit. Einde RA, volgende rotonde RD ri. Hommerts. In Hommerts RA, volg borden naar Balk. Aquaduct Woudsend. Bij Balk volg op twee rotondes Bolsward. Op N359 LA ri. Ruigahuizen. Einde RA Tsjerkhofleane. Einde LA Nij Amerika. Einde RA Beuckenswijkstraat. Na Nijemirdum 1e LA Sanfeartsdyk (wordt: Liemerige Wei). LA De Dollen. Oudemirdumerklif. Einde LA Marderhoek. In Oudemirdum LA Jan Schotanuswei, 1e LA Ri. Mirns Huningspaed (wordt: Murnserdyk). Mirnserklif. Door Mirns. LA ri. Roode Klif.

Volg de zeedijk. In Stavoren brug over en RD Schans. Bij brug aan rechterhand LA en einde RA ri. station. Bij station RA. In Molkwerum voorbij kerk op driesprong LA. Einde RA (Bocht fan Molkwar) en zeedijk volgen. In Hindeloopen RD. Bij kerk parkeren voor bezoek aan Peilschaalhuisje (via stenen trap zeedijk op, 200 m naar links). Weg volgen, het stadje uit. N359 oversteken Kleine Wiske. Na 3 km LA Heidenskipsterdyk. Na ruim 2 km RA Skar. Nr 1 km parkeren voor bezoek aan Wolvetinte (ca. 400 m lopen). Terug naar Heidenskipsterdyk. RA en weg volgen, door It Heidenskip ri. Workum. Over spoor, einde RA (Eniggaburen, wordt Trekwei). Volg deze weg. In Parrega RA brug over en LA ri. Dedgum Ysgumerwei.

Door Dedgum en Arkum LA ri. Tjerkwerd (Jaagpad). Einde LA brug over, RA N359 op. Onder viaduct A7 door, tweemaal LA ri. Exmorra. In Exmorra LA, door terpdorp Allingawier, weg volgen ri. Makkum. Op rotonde RA. In Witmarsum LA. In Pingjum einde RA en LA, borden volgen naar Zurich. In Zurich parkeren ter hoogte van Caspar de Roblesdijk 1 en via trap zeedijk beklimmen voor blik op de Waddenzee. Keren, Zurich aan zelfde kant verlaten. Na 1,5 km RA A7 op, afslag Kornwerderzand, LA over viaduct naar Afsluitdijk Wadden Center.

Legenda:

RA = rechtsaf

LA = linksaf

RD= rechtdoor

Ri= richting

Tjerkwerd = bebouwde kom

Buren = straatnaam