Museum fietsroute IJlst-Sneek-Joure

1 oktober 2023 | Redactie VVV Waterland van Friesland

farre lâns musea

We gaan 'toere lâns musea', oftewel toeren langs musea! We fietsen de Museum fietsroute IJlst-Sneek-Joure. Heerlijk een weekendje op pad in het Friese merengebied. Onderweg bezoek je het museum en de werkplaats van Houtstad IJlst, het Fries Scheepvaart Museum en het Modelspoormuseum in Sneek en Museum Joure. Tussendoor geniet je al fietsend van het schitterende waterrijke landschap op deze fietsroute van ruim 55 kilometer. Je maakt ook meerdere overtochten over het water door gebruik te maken van verschillende fietspontjes. Wij hebben de route voor jou verkend en raden aan om deze museum fietsroute over ten minste drie dagen te verdelen. Er is namelijk veel te zien en te beleven op deze prachtige route!

Vrijdag 14.00 uur

We zeilen binnen bij Museum en werkplaats Houtstad IJlst. Je vindt het museum direct tegenover de 11Fountains fontein, in een architectonisch gebouw dat vanzelfsprekend is opgetrokken uit niets meer dan hout (en vooruit.. glas). Het eerste wat ons opvalt als we het museum inlopen, is de heerlijke geur van hout die hier je neusgaten binnenkringelt! We stuiten op een grote maquette van historisch IJlst dat ooit blijkt te zijn ontstaan als handelsplaats langs het water van de Ee, een riviertje dat de Zuiderzee met de Middelzee verbond. Zo werd IJlst, net als bijvoorbeeld Workum, een hele langgerekte plaats met allerlei huisjes en bedrijvigheid langs het water. Pas later toen er meer mensen geherbergd moesten worden, werd IJlst groter.

Dat kwam onder andere door een zekere meneer Nooitgedagt die er in 1865 begon met het maken van schaatsen. Na verloop van tijd werden er in het fabriekje van Nooitgedagt ook gereedschappen als houtschaven, beitels en houten kinderspeelgoed gemaakt en werd firma Nooitgedagt de grootste werkgever van de stad. Nooitgedacht heeft er dus voor gezorgd dat IJlst bekendheid kreeg als echte houtwerkstad leren we in dit museum. Daarnaast kun je kennismaken met schaatsen in alle soorten en maten, maar ook houtschaven, beitels en speelgoed staan in de vitrines opgesteld. Het schijnt dat authentieke Nooitgedagt gereedschappen inmiddels geld waard zijn! Op eigen risico betreden we de werkplaats die volstaat met stoere werkbanken waarop vlijmscherpe gereedschappen zijn uitgestald. Het wordt ons duidelijk waar die heerlijke geur vandaan komt: onder de werkbanken liggen dikke krullen zaagsel, duidelijk vers van de schaaf. Het leuke is dat je hier als bezoeker zelf ook aan de slag mag, zo maken wij een leuke houten sleutelhanger!

Boek je tickets voor Houtstad IJlst

De pijp uit

De oplettende fietser heeft al omhoog gekeken en daar in het midden van stad IJlst een stalen toren waargenomen: een aandenken aan de tijd dat hier een belangrijke fabriek stond die inmiddels helaas uit IJlst verdwenen is. De pijp herinnert aan de tijd dat er in IJlst op grote schaal Friese Doorloper schaatsen produceerde. In de volksmond ook wel ‘houtjes’ genoemd. Wie heeft er niet op leren schaatsen? En als je daar dan toch staat bij die hoge pijp, vergeet dan niet de overtuinen te bewonderen. De huizen aan de gracht van IJlst, hebben hun tuin aan het water van de Ee. Bewoners moeten eerst de weg oversteken voordat ze in hun tuin aan het water kunnen zitten. Al die aaneengesloten overtuinen geven de straten van IJlst een prachtig groen gezicht. We verlaten het mooie IJlst en fiets langs Houtzaagmolen De Rat dit authentieke Elfstedenstadje uit. Over het mooie fietspad langs de Geau trappen we naar Sneek, waar we straks de eerste nacht zullen doorbrengen.

Op stap in Sneek

In de avonduren vind je volop cultureel vertier in Sneek! In de hoofdplaats van de gemeente Súdwest Fryslân is Theater Sneek gevestigd. Het theater heeft een 23 meter hoge toren die als lichtbaken dient. Aan het licht dat de toren uitstraalt, kun je zien welk genre er die avond speelt. Groen licht staat voor cabaret, paars licht voor muziek en zie je een blauw licht schijnen? Dan staat er een musical op de planken. Maar ook poppodium Het Bolwerk (aan de overkant van de gracht) heeft een goede programmering. En kun je zelfs daar niets van je gading vinden? In de oude sigarenfabriek van Sneek is culinair podium Lewinski gevestigd en voor liefhebbers van film is er bioscoop Cine Sneek in het centrum van de stad. Er valt altijd wat te beleven in Sneek!

Zaterdag 10.30 uur

Na een gezellige avond in Sneek gaan we op pad naar het Nationaal Modelspoormuseum in de witte stationshal van Sneek. We worden welkom geheten bij de balie van het museum en starten in de ruimte rechts, waar we meteen worden meegezogen naar de toekomst. Mocht de Lelylijn er komen, hoe komt die er dan uit te zien? En hoe werkt een trein op waterstof? Ook kun je hier een model van de Hyperloop bekijken die door studenten van de TU Delft werd gebouwd. Ze wonnen daarmee de eerste Space X competitie van Elon Musk! Vervolgens duiken we dieper het museum in. Modeltreinen werden vroeger van blik gemaakt en reden op een opwindmotor. Het museum heeft een flinke collectie van die oude treintjes in de vitrines staan. Later gingen de modeltreinen steeds meer op echte treinen lijken en op elektriciteit rijden. Hele verzamelingen treinen, compleet met spoorbanen en toebehoren werden er aangelegd. Het levenswerk van een aantal verzamelaars is in het Modelspoormuseum te bezichtigen en met behulp van de knoppen zélf in beweging te zetten.

Er is zoveel te bekijken langs de modelsporen, volmaakte miniatuurwerelden zijn hier nagebouwd! Het mooiste vinden wij de opstelling op de eerste etage, waar een hele voorstelling rondom een spoor door een berglandschap is te zien, compleet met volle maan en bliksemflitsen. Er staan krukjes bij zodat je rustig kunt bekijken wat er allemaal langs het spoor gebeurt. Mensen staan op het perron te wachten, de trein komt aanrijden vanuit een tunnel, op een ander perron blaast een machinist op zijn fluit. Je zult je hier zeker goed vermaken.

Boek tickets voor het Nationaal Modelspoormuseum

Zaterdag 13.00 uur

Na de lunch vinden we, midden in het centrum van Sneek, het Fries Scheepvaartmuseum: een leuke verrassing op onze museumtour! Het museum blijkt uit tig verschillende historische panden te bestaan die middels glazen gangen en trappen allemaal met elkaar in verbinding staan. We kijken onze ogen uit in de skûtsjezaal, waar het verhaal van het Friese vervoer over water wordt verteld. De Friese schippers en hun (vaak grote) gezinnen leefden vroeger in armoede en werkten keihard voor de kost. Met een skûtsje (een tradiotioneel platfbodem schip) kon je zeilen, maar als je pech had en de wind stond verkeerd en het water was heel smal, dan moest je het schip voortrekken aan een touw. We nemen een kijkje in 'it roefke', het woonkamertje van het skûtsje waar gezinnen op enkele vierkante meters samenleefden.

We gaan door naar de sfeervolle zaal over de palinghandel, wist je dat Friese schippers vroeger een eigen aanlegplaats aan de Theems in London hadden? En dat ze die altijd 'bezet' moesten houden? Ze brachten daar hun levende paling aan de man. Een bijzonder verhaal. In de IJszaal op de eerste verdieping staat de Elfstedentocht centraal, want als het water bevroren was en er niet gevaren kon worden, was schaatsen de favoriete bezigheid van iedere Fries. Verder komen we in het museum vooral boten tegen, in alle soorten en maten! De Sneekweek komt natuurlijk ook aan bod. Leuk dit museum, typisch Sneek! Aansluitend fietsen we snel door naar Joure, waarbij we bij Broek met het pontje oversteken.

Boek je tickets voor het Fries Scheepvaartmuseum

Piratenzolder

Wist je dat het Fries Scheepvaartmuseum een superleuke attractie voor kinderen is? Er is daar een enorme speelzolder te vinden, een soort van piratenhol! Compleet met een echte zeilboot om in te spelen, games om te spelen en touwen om te knopen. Kinderen kunnen zich verkleden als piraat en een speurtocht langs oude snuisterijen doen, of zich uitleven in de knutselhoek. Het Fries Scheepvaart Museum is dit jaar zelfs uitgeroepen tot het Beste Kidsproof Museum van Friesland: kinderen zelf beoordelen het museum met een dikke 9! Voor eens en voor altijd is hier bewezen: musea zijn NIET saai! Wil je je kids meenemen op museumbezoek? Ga dan zeker naar het Fries Scheepvaartmuseum. Hier vind je urenlang vermaak, ideaal voor een regenachtige dag!

Zondag 13.00 uur

Zaterdagavond hebben we heerlijk gedineerd in het gezellige Joure. En na een nachtje in een B&B zijn we helemaal klaar voor de derde dag van de museumtour! Vandaag staat Museum Joure op het programma. In een complex van verschillende oude gebouwen, ontdekken we de geschiedenis van een levendig dorp dat de bakermat van Douwe Egberts blijkt te zijn. Als we binnenstappen in de charmante museumwinkel 'De Witte Os' komen al onze zintuigen tot leven: koloniale waar van vroeger staat door de hele winkel uitgestald. Van thee en versgebrande koffie tot ouderwetse snoepjes en zelfs snuiftabak. Achterin de winkel vinden we de balie die toegang geeft tot het museum. Daarna wandelen we achtereenvolgens door een prachtige fabriek waar koffie en thee werd gemalen en verpakt, door een authentieke metaalwarenfabriek, door een drukkerij én een klokkenmakerij. In Joure werd vroeger werkelijk van alles geproduceerd en wij vonden het leuk om over al deze ambachten meer te weten te komen. De slogen van het museum is dan ook 'Museum Joure, daar maak je het'.

Boek je tickets voor Museum Joure

Mag ik overvaren?

Na het bezoek aan Museum Joure is het al snel weer tijd om aan de terugtocht naar IJlst te beginnen. We nemen een mooie route via Scharsterbrug en Langweer en maken hierbij gebruik van twee veerpontjes. Het eerste pontje De Woudfennen bij Boornzwaag is een klein pontje waar alleen fietsers en wandelaars mee kunnen oversteken. De Veerpont Langweerdervaart, voorbij Langweer, is groter. Daar kunnen ook auto's op meevaren. Dankzij deze handige, typisch Friese vaarverbindingen kom je gemakkelijk op de mooiste plekjes. Aanvankelijk voeren de pontjes alleen 's zomers, maar nu expirimenteert men met 'langer doorvaren'. In de weekenden van november kun je daarom gewoon blijven overvaren voor een eurootje. Zorg dat je handschoenen en een muts bij je hebt, want op het water kan het soms best fris zijn!

En zo komt er een eind aan deze museum fietsroute. Wow, wat hebben we heerlijk genoten van deze culturele, maar ook een beetje sportieve, tour door Zuidwest Friesland! Ben jij een cultuurliefhebber en fiets je graag? Doe dan de Museum fietsroute IJlst-Sneek-Joure!