Terpdorpen in Friesland
-
drûge fuotten
Ontdek het bijzondere terpdorp Allingawier
Voor de tijd van de zeedijken was het kustgebied van Friesland en Groningen moeilijk bereikbaar en begaanbaar. En soms zelfs gevaarlijk, want het overstroomde dagelijks door het zoute zeewater. Ondanks deze nadelen en gevaren had het kustgebied een grote aantrekkingskracht op mensen. Misschien omdat er voedsel in overvloed was: vis en andere zeedieren en vogels. ‘Drogevoetengarantie’ creëerden de ‘Waterlanders’ van vroeger door terpen op te werpen en daar te gaan wonen. Boven het stromende water verheven waande men zich veilig. Het kleine terpdorp Allingawier is een prachtig voorbeeld van zo’n plaats aan de kust waar mensen zich gingen vestigen. Het stokoude dorp is al in de Vroege Middeleeuwen ontstaan en is misschien wel een van de mooiste terpdorpen in Friesland.
Allingawier in top 10 van de mooiste plaatsen
Allingawier is ontstaan op een terp: een hoger gelegen stuk land, omringd door water. Het was een echt vissersdorp, gelegen aan het Makkumermeer. Door inpoldering kwam het te midden van landerijen te liggen. De naam van het Dorpscafé De Meermin, welke vroeger aan het water lag, herinnert nog aan die tijd. Na de inpoldering ontwikkelden zich boerenbedrijven rondom het dorp en met name in de twintigste eeuw breidde het zich uit. Maar de dorpskern zelf bleef compact. Ooit werd Allingawier één van de tien mooiste plaatsen van Nederland genoemd. Het pittoreske terpdorp met zijn kerk op een terp en twee Rijksmonumenten is prachtig gelegen in het veenweidegebied van Waterland van Friesland. In deze streek ligt de bakermat van het Friese stamboekvee, dat wereldwijd beroemd is.
Beleef de sfeer van weleer in Allingawier
Wie het leven van ooit wil beleven, is nergens beter af dan in Allingawier. Het dorp ademt de rust en sfeer van weleer. De dorpskern bestaat uit kleine burgerhuizen, een paar boerderijen, loodsen en schuren. Het kerkje in het dorp stamt uit 1634. Ooit stond hier een ander kerkje. De klok daarvan, uit 1599, is nog steeds te zien in de huidige kerk. Aan de zuidrand van Allingawier richtten de gereformeerden in 1893 een eigen kerk op. Het scheppingsverhaal wordt fraai verbeeld in dit godsgebouw.
Ontstaan van terpdorpen in Friesland
Het ontstaan van terpen heeft te maken met de strijd tegen het water op het land. Voordat er zeedijken waren overstroomden grote delen van Friesland dagelijks door het zoute zeewater van de Middelzee. Het gebied tussen Makkum, Bolsward, Sneek is rond 800 voor Christus een kustzone. Hoge stukken land lopen dan nog wel onder bij hoge waterstanden. Hierdoor wordt in een groot gedeelte van het Friesland van die tijd delen van het veenpakket weggeslagen en overslibd met klei. Dat gebied heet vandaag de dag daarom nog steeds het kleigebied. Tussen 500 en 250 voor Christus starten de mensen met maken van heuveltjes op daarop hun huis te bouwen. De heuvels worden opgehoogd met kwelderzoden om zo bescherming te bieden tegen overstromingen. Deze heuveltjes worden terpen genoemd. Het bouwen van zo'n terp was een continue proces doordat er steeds nieuwe plaggen op de terp werden gelegd en het afval (mest) lieten ze ook liggen. De terpen werden hierdoor steeds groter in de de hoogte als zowel de breedte. Soms werden terpen die dicht bij elkaar lagen samengesmolten tot een grote terp.
Heel veel terpen in Friesland
In heel Friesland zijn er zeker zo’n 1300 grotere en kleinere terpen geweest. Maar waarschijnlijk veel en veel meer. Doordat de terpaarde heel vruchtbaar was zijn veel terpen in de negentiende en twintigste eeuw afgegraven. In Zuidwest Friesland vind je naast Allingawier nog meer terpen en terpdorpen zoals Tjerkwerd, Parrega, Dedgum, Arkum en ook Piaam en Makkum zijn van oorsprong een terpdorp. Als je vandaag de dag in het mooie landschap van Zuidwest Friesland bent kijk vooral om je heen of je een groepje boerderijen bij elkaar ziet liggen, of een verhoging in het landschap ziet. Grote kans dat dit een terp is geweest! Wie weet herken je de terpen van Dedgum en Arkum wel tijdens de mooie wandelroute langs de terpen en hemdijk.
Ontdek terpen en terpdorpen in Friesland
-
Fiets de Friese Zuiderzeeroute
Fiets de Friese Zuiderzeeroute
Dit is een fietstocht van 150 kilometer dwars door het binnenland van Zuidwest Friesland en voor een groot gedeelte langs het IJsselmeer, wat vroeger de Zuiderzee was. Onderweg kom je veel moois tegen; Friese meren, heuvelachtig Gaasterland, pittoreske Elfstedenstadjes, mooie dorpen zoals Allingawier en prachtige vergezichten. Geniet van deze route en ontdek Friesland op zijn mooist!
-
Bezoek Allingawier
Bezoek Allingawier
Allingawier is een pittoresk terpdorpje, gelegen tussen de IJsselmeerkust en Hanzestad Bolsward. De dorpskern van Allingawier bestaat uit kleine huisjes, verschillende bruggetjes, een paar boerderijen, een grote kerk uit 1634 en nog een kleine gereformeerde kerk uit 1893. Zeker de moeite waard om eens een wandelingetje door dit dorpje te maken tijdens je bezoek aan Friesland!
Stroom verder via de andere watericonen - Ontdek de 13 waterwerken en -wegen
-
Jaagpad
-
Pingjumer Gulden Halsband
-
Afsluitdijk
-
Woudagemaal
-
Tjeukemeer
-
Palingvissen
-
Aquaduct
-
Skûtsjesilen
-
Houtzaagmolen
-
Verdronken land
