Museum fietsroute Lemmer-Sloten-Oudemirdum

1 juli 2023 | Redactie VVV Waterland van Friesland

Toere lâns musea

We gaan 'toere lâns musea', oftewel toeren langs musea! Deze keer gaan we een weekendje op pad in het zuiden van de provincie, langs Lemmer, Sloten en Oudemirdum. Onderweg ontdek je het Woudagemaal, Museum Sloten en Bezoekerscentrum Mar en Klif van Natonaal Landschap Súdwest Fryslân. Tussedoor geniet je op de fiets van de natuur me de fietsroute van totaal 34,5 kilometer. Wij raden aan om de museum fietsroute in twee dagen te doen. Benieuwd naar onze ervaringen? Lees dan snel verder.

Zaterdag 10.00 uur

Deze museumtour starten we bij een locatie van de spraakmakende UNESCO Werelderfgoedlijst. Het uit 1920 stammende Woudagemaal is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld. De bijbehorende zestig meter lange schoorsteen zie je al snel opdoemen als je vanuit Lemmer aan komt fietsen. Je stapt binnen in de voormalige woning van de hoofdmachinist en gaat op weg naar het futuristische bezoekerscentrum, dat als een langgerekte grijze koker boven het Friese landschap zweeft. Ging het in dit bezoekerscentrum voorheen vooral om de strijd van de Friezen tégen het water, tegenwoordig is er hier veel aandacht voor de strijd óm het water. Nu wij het klimaat dwingen steeds extremer te worden, dwingt het klimaat ons anders met water om te gaan. Tijdens je bezoek ga je hier als vanzelf over nadenken. Wetterskip Fryslân zet het Woudagemaal bij hoge waterstanden - meestal in de herfst - nog wel eens aan om te zorgen dat de Friezen droge voeten houden, maar daarnaast kan men in droge perioden een inlaat openzetten zodat water uit het IJsselmeer naar de Friese boezem vloeit.

Meer informatie over het Woudagemaal

Historisch stoomkathedraal

Als je klaar bent in het bezoekerscentrum, wacht de oversteek naar de historische stoomkathedraal; het hoogtepunt van je bezoek! Zodra we binnenstappen in het ketelhuis, komt de geur van stookolie ons tegemoet. Enthousiaste gidsen in gele hesjes vertellen het verhaal over het netwerk van vernuftig aangelegde buizen en over het feit dat men ongeveer een halve dag bezig is om het gevaarte op stoom te krijgen. Maar als dat dan zover is, dan gebeurt er ook wat! In 35 seconden kan dit gemaal een heel olympisch zwembad leegpompen!

Van het ketelhuis, gaan we het trapje op naar de symmetrisch uitgevoerde machinehal naar ontwerp van de Amsterdamse school. Het smeedijzeren traphek, de wandtegeltjes, de eikenhouten kozijnen van de kantoren en niet te vergeten de indrukwekkende raderen; het is een lust voor het oog. Ook al ben je geen techneut, het is schitterend om deze hal vol blinkende machines te aanschouwen.

Eenmaal buiten wacht je fiets voor een tocht door het mooie laaggelegen land naar Elfstedenstadje Sloten.

Boek tickets voor het Woudagemaal

Zaterdag: 15.00 uur

Aangekomen in Sloten, fietsen we de grachten over op zoek naar het voormalige stadhuis. De balie van het museum doet tevens dienst als VVV kantoor, dus met alle vragen die je over Sloten hebt, kun je terecht bij de aardige medewerkers.

En hoewel klein van stuk… de slogan van museum Sloten ‘een betoverend museum’ doet recht aan de ervaring die we hier hebben. In het vroege voorjaar van 2023 toverden ‘De Museummakers’ dit historische stadhuis van het kleinste Friese stadje om in een prachtig nieuw museum. Het nieuwe donkerblauwe en dieprode decor geeft samen met de al bestaande elementen van het authentieke gebouw een magische sfeer aan het museum. Eenmaal door het gordijn begint het festijn. Boven je hoofd hangen eeuwenoude toverlantaarns ter decoratie aan het plafond. Bestijg de prachtige houten trap en hoor halverwege de verhalen van onder andere Doedt van Mockema aan, vrouw van Homme van Harinxma thoe Slooten die zich beklaagt over de Verkopers die hun Harinxmastins hebben vernield...

Toverlantaarns

Op de eerste etage wacht de voormalige Raadszaal én de donkere zaal waar de toverlantaarns zijn opgesteld. Vroeger had je nog geen tv’s en smartphones, maar met hulp van toverlantaarns kon je toch eens iets verder kijken dan je neus lang was. Druk op een knopje en op de muren zie je de mooiste zeventiende-eeuwse projecties van onder andere Roodkapje, het Heelal en de kruisiging van Jezus tevoorschijn komen.

Heb je genoeg gezien van de 'Laterna Magica'? Neem dan de trap naar de mystieke zolder. Hier kom je alles te weten over hoe het er eertijds aan toe ging in het stadje Sloten. In het Fries Museum was de afgelopen maanden al te zien, dat Friesland in de Middeleeuwen het land van vrijheid, vetes en vagevuur was. Dat was in Sloten niet anders. Op zolder zie je wat attributen uit de Middeleeuwse ‘rechtspraak’ zoals het ijzingwekkende brandmerk en de schandstenen, waarmee veroordeelde vrouwen door Sloten moesten lopen. Het moet een paar eeuwen geleden niet altijd gemakkelijk zijn geweest om hier te wonen! Gelukkig leven we nu en wachten buiten de prachtige grachten en bastions van de ideale stad Sloten.

Goed om te weten: ondanks de mooie trap, is het museum geheel toegankelijk voor minder validen. De lift brengt je geruisloos naar de eerste en tweede etage.

Boek hier je tickets voor Museum Sloten

Zondag 13.00 uur

De volgende dag trappen we door naar Oudemirdum, een sfeervol dorp in Gaasterland. Het is een mooie route van het centrum van Sloten dwars door de bossen naar ‘De Brink’, de oude dorpskern van Oudemirdum.

Daar tegenover de kerk vind je het bezoekerscentrum van één van de twintig Nationale Landschappen die Nederland rijk is, namelijk die van Zuidwest Fryslân. Bij Mar en Klif stap je binnen in een gezellige museumwinkel slash VVV kantoor. De vrolijke medewerkers van het bezoekerscentrum zijn druk in de weer met de gasten die er rondlopen, het lijkt wel of iedereen elkaar hier kent!

Wat ook opvalt zijn de ijsschotsen aan je linkerhand. Schoorvoetend treden we de iglo binnen. Het blijkt dat we hier in de ijstijd terecht zijn gekomen. Aanleiding is het ontstaan van dit Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân, gevormd is in de voorlaatste ijstijd. De invloed van het ijs zie je overal in het landschap terug, zo leren we hier.

Zodra we de ijstijd achter ons laten, komen we terecht bij de dieren onder de grond. In de omgeving van Oudemirdum wonen onder andere dassen, maar ook vossen en konijntjes in holen in het bos. Een etage hoger zie je de weidevogels zitten die oorspronkelijk zo goed gedijden in dit agrarische cultuurlandschap. Omdat het allemaal opgezette exemplaren betreffen, blijven ze rustig zitten en kun je ze eindelijk eens van dichtbij bestuderen. En op de wand achter ons zien we alle watervogels uit het nationaal landschap zitten.

Kinder walhalla

Voor kinderen moet het hier helemaal een walhalla zijn. Van een glijbaan die toegang biedt tot de ijsgrot en een uitkijktoren die je kunt beklimmen om het landschap te overzien tot knopjes waar je op kunt drukken om informatie over de vogels te krijgen. Dan rest nog de heemtuin: een sfeervolle binnentuin die rondom het bezoekerscentrum is gelegen. Hier kun je verschillende biotopen met bijbehorende wilde planten uit Gaasterland zien. Bij mooi weer kun je aan de picknicktafel genieten van de zingende vogeltjes en zoemende insecten. Het leuke is dat je naderhand zelf mag bepalen wat je betaalt voor je bezoek aan dit museum. Dit museum is dus toegankelijk met een klein budget! Op de Brink in Oudemirdum kun je nog even op adem komen van deze museumroute in de plaatselijke horeca alvorens je weer op de fiets stapt, terug naar Lemmer, bruisende watersportplaats aan het IJsselmeer.