Bezoek het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
Franeker
Aan het plafond van de woonkamer in een prachtig grachtenpand in Franeker prijkt een uniek stukje UNESCO Werelderfgoed: het oudste nog werkende planetarium ter wereld.
Neem alvast een kijkje
Tussen 1774 en 1781 bouwde de Friese wolkammer Eise Eisinga een nauwkeurig bewegend model van ons zonnestelsel aan het plafond van zijn woonkamer. Dit unieke planetarium is sinds 2023 opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst en geldt als het oudste nog werkende planetarium ter wereld.
In Eisinga’s voormalige werkplaats maak je kennis met zijn oorspronkelijke beroep als wolkammer. Sterrenkunde en wiskunde waren slechts zijn hobby’s, maar die beoefende hij op uitzonderlijk niveau. Al op zijn vijftiende schreef hij een wiskundeboek, en twee jaar later volgde een sterrenkundig werk – allemaal uit pure zelfstudie.
Het planetarium toont nog steeds de actuele stand van de planeten, die zich in precies hetzelfde tempo rond de zon bewegen als in werkelijkheid. Een indrukwekkend staaltje vakmanschap – zeker voor een autodidactische wolkammer.
Het mechaniek bestaat uit een ingenieus stelsel van houten raderen, hoepels en schijven, aangedreven door een slingerklok en negen gewichten. Tienduizend met de hand gesmede spijkers dienen als tandwielen in dit verfijnde systeem.
Maar het Eise Eisinga Planetarium is meer dan alleen een planetarium. Het is ook een museum met een rijke collectie historische astronomische instrumenten en een blik op de moderne sterrenkunde. In de filmzaal worden bovendien doorlopend documentaires vertoond.
Hier vind je Bezoek het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
Eise Eisingastraat 38801 KE Franeker Plan je route
vanaf jouw locatie
