Ga naar inhoud
MAP

Langs watericonen | Vaarroute

(127.0 km)

Deze prachtige vaarroute leidt je langs bijzondere watericonen van Friesland. Je ontdekt hoe het water en de mensen al eeuwenlang samenwerken en elkaar vormen. Je vaart langs knusse dorpjes en mooie Elfstedenstadjes!

Deze route is gebaseerd op de 13 watericonen van het verhaal Stromen in Waterland van Friesland. Hij start en eindigt in Lemmer. Je ontdekt hoe de mensen hier de ene keer samenwerken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk en geniet onderweg vooral van de uitgestrekte landschappen. Want onderweg is er naast de 13 iconen ontzettend veel te zien en beleven. Geniet van Waterland van Friesland!

Zeven-daagse vakantie
Je kunt niet varend bij…

Deze prachtige vaarroute leidt je langs bijzondere watericonen van Friesland. Je ontdekt hoe het water en de mensen al eeuwenlang samenwerken en elkaar vormen. Je vaart langs knusse dorpjes en mooie Elfstedenstadjes!

Deze route is gebaseerd op de 13 watericonen van het verhaal Stromen in Waterland van Friesland. Hij start en eindigt in Lemmer. Je ontdekt hoe de mensen hier de ene keer samenwerken met het water en een andere keer de strijd ermee aan gaan. Maak kennis met twee UNESCO Werelderfgoederen, een terpdorp, natuurgebieden, de enige kliffen van Nederland, de Afsluitdijk en geniet onderweg vooral van de uitgestrekte landschappen. Want onderweg is er naast de 13 iconen ontzettend veel te zien en beleven. Geniet van Waterland van Friesland!

Zeven-daagse vakantie
Je kunt niet varend bij alle 13 de watericonen komen. Neem dus je (vouw)fiets mee aan boord! Bij de beschrijving vind je de route voor 7 dagen. Voor meer informatie en inspiratie kijk je op deze pagina.

13 watericonen Waterland van Friesland

  1. Woudagemaal, Lemmer
  2. Tjeukemeer
  3. Palingvissen (op het Slotermeer)
  4. Aquaduct Woudsend
  5. Skûtsjesilen (op het Sneekermeer)
  6. Houtzaagmolen De Rat, IJlst
  7. Verdronken Land Elahuizen
  8. Kliffen van Gaasterland
  9. Bocht van Molkwar
  10. Terpdorp Allingawier
  11. Jaagpad Tjerkwerd
  12. Pingjumer Gulden Halsband
  13. De Afsluitdijk

Boot huren in Friesland
Heb je zelf geen motorjacht of sloep? Je kunt er gemakkelijk één huren in Friesland. Na een goede instructie van de verhuurder, kun je ook zonder vaarbewijs met een boot tot 15 meter lengte gaan varen in Friesland.

Duur van de vaaroute
Deze route is 127 kilometer lang Als je gemiddeld 6 kilometer per uur vaart, ben je ongeveer 22 uren onderweg, te verspreiden over meerdere vaardagen. De route zoals hier beschreven duurt zeven dagen, dan heb je onderweg alle tijd om van boord te gaan en al wandelend of fietsend de omgeving te verkennen. Dus neem (vouw-)fietsen mee aan boord!

Bruggen in Friesland 
Op deze route kom je een aantal bruggen tegen die voor je kunnen worden geopend tijdens de reguliere brugbedieningstijden of op aanvraag in de wintermaanden. Raadpleeg de Watersport App van de provinsje Fryslân om de brughoogtes en -tijden te controleren. 

Duurzaam varen
Tanken? Kies blauwe diesel. Of ga met een electrische boot op pad. Iets lekkers voor onderweg? Prima, maar let op dat lege verpakkingen niet overboord waaien. En kom je onderweg zwerfvuil tegen? Neem het dan mee aan boord. Lees meer over duurzame watersport in Friesland.

Boot aanleggen in Friesland   
In alle dorpen en steden langs de Watericonen vaarroute zijn wel aanlegvoorzieningen waar je kunt profiteren van allerlei faciliteiten. Daarnaast zijn er onderweg zogenaamde Marrekrite aanlegplekken, waar je maximaal drie dagen achtereen gratis in de natuur mag overnachten. In de Watersport App van de provinsje Fryslân vind je alle aanlegplekken in Friesland. 

Vaarweginformatie
De vaarwegclassificatie is minimaal CZM op deze route. Dit betekent dat deze vaarroute toegankelijk is voor boten met een maximale diepgang van 1.70 m. Deze route is dus goed af te leggen met een grotere boot.  

Dit ga je zien

1

Lemmer (De Lemmer)

Lemmer is de ultieme combinatie van strand, gezelligheid en UNESCO Werelderfgoed

Lemmer (De Lemmer)
2

Ir. D.F. Woudagemaal

UNESCO Werelderfgoed Woudagemaal, Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld.

Ir. D.F. Woudagemaal
3

Klokkenstoel Follega

De klokkenstoel met helmdak staat op een klein rond kerkhof. In de klokkenstoel hangt een klok van P. van den Ghein uit 1596 met een diameter van 78 cm.

Klokkenstoel Follega
4

Strandje op het Tjeukemeereilandje Marchjepôlle

Optimaal genieten in Waterland van Friesland? Dan is dit jouw strandje, want hier kom je alleen met een boot. Het strandje op aangelegde eilandje Marchjepôle middenin het Tjeukemeer is dus uniek. Leg aan, leg uit je handdoek en geniet!

Strandje op het Tjeukemeereilandje Marchjepôlle
5

Tjeukemeer (Tsjûkemar)

Het Tjeukemeer (Fries: Tsjûkemar), is het grootste binnenwater van Friesland.

Tjeukemeer (Tsjûkemar)
6

Langweer (Langwar)

Langweer is een echte watersport bestemming. Vanuit dit centraal gelegen dorp in het Friese merengebied, kun je in alle richtingen varen.

Bezoek Langweer

Langweer (Langwar)
7

Langweerder Wielen (Langwarder Wielen)

De Langweerder Wielen liggen ten westen van Joure.

Langweerder Wielen (Langwarder Wielen)
8

Joure (De Jouwer)

Joure is het dorp zonder stadse fratsen.

Bezoek Joure

Joure (De Jouwer)
9

Goaiingarypster Puollen

De Goaiingarypster Puollen staat op meerdere plaatsen in directe verbinding met het Sneekermeer.

Goaiingarypster Puollen
10

Sneekermeer (Snitser Mar)

Het Sneekermeer (Fries en officieel: Snitser Mar) is uiteraard bekend van de Sneekweek, de jaarlijkse zeilwedstrijden die hier op het meer gehouden worden.

Sneekermeer (Snitser Mar)
11

Kolmeersland Starteiland Sneekermeer

Net buiten Sneek, in het Sneekermeer, ligt het Kolmeersland, oftewel het Starteiland, dat vooral bekend is vanwege de zeilwedstrijden tijdens de Sneekweek en het skûtsjesilen. Rondom het eiland kan worden aangemeerd in één van de jachthavens.

Kolmeersland Starteiland Sneekermeer
12

Sneek (Snits)

Elfstedenstad Sneek is een levendige stad in Zuidwest Friesland met een groot winkelaanbod en vele gezellige terrasjes in het centrum.

Bezoek Sneek

Sneek (Snits) Waterpoort Sneek
13

De Waterpoort

De Waterpoort in Sneek is misschien wel het meest bekende icoon van de stad. Dit stenen bouwwerk kenmerkt zich door de twee achtkantige torens.

De Waterpoort
14

IJlst (Drylts)

Elfstedenstadje IJlst ligt vlakbij Sneek en staat bekend als de houtstad van Friesland.

Bezoek IJlst

IJlst (Drylts) Molen IJlst
15

Museum en werkplaats Houtstad IJlst

Beleef de historie van IJlst met een actief bezoek aan Museum en werkplaats Houtstad IJlst. IJlst is door de eeuwen heen verbonden met hout.

Museum en werkplaats Houtstad IJlst Viking Games 4 november 2023 Houtstad IJlst
16

Houtzaagmolen De Rat

Aan de boorden van de Geeuw, de eeuwenoude vaarverbinding tussen IJlst en Sneek, staat de unieke houtzaagmolen "de Rat" die nog volop in productie is.

Houtzaagmolen De Rat
17

Bolsward (Boalsert)

Bolsward is qua Elfstedenbegrippen een grotere stad met diverse winkels, restaurants en mooie bezienswaardigheden. 

Bezoek Bolsward

Bolsward (Boalsert) Bolsward Broerekerk
18

Fyftjin en Fierder

Fyftjin en Fierder is een kunstwerk van de hand van Pieter Jan Stallen. Het werk gaat over historie én toekomst van de Elfstedentocht, heel nadrukkelijk over allebei!

Fyftjin en Fierder
19

Terpdorp Allingawier

Allingawier is een pittoresk terpdorpje, gelegen tussen de IJsselmeerkust en Hanzestad Bolsward. 

Terpdorp Allingawier Allingawier terpdorp
20

Makkum

Makkum is een badplaats aan de IJsselmeerkust in Zuidwest Friesland, even ten zuiden van de Afsluitdijk.

Bezoek Makkum

Makkum wapen van makkum
21

Afsluitdijk Wadden Center

Het Afsluitdijk Wadden Center is de plek waar je het verhaal van onder andere Dutch Delta Design, Unesco Werelderfgoed Waddenzee, de Vismigratierivier en de vernieuwde, toekomstbestendige Afsluitdijk en het IJsselmeer kunt beleven.

Afsluitdijk Wadden Center
22

Jaagpad langs de Workumertrekvaart

Een prachtig jaagpad om langs te fietsen of wandelen is het jaagpad bij Tjerkwerd langs de Workumertrekvaart. Je fietst of wandelt direct langs het water.

Jaagpad langs de Workumertrekvaart
23

Workum (Warkum)

Workum is een heerlijk Elfstedenstadje in Zuidwest Friesland, langgerekt van vorm met helemaal aan de westzijde het IJsselmeerstrand.

Bezoek Workum

Workum (Warkum) Workum Fontein
24

Strand Langehoekspôlle (Knine-eilân)

Aan de oostkant van de Langehoekspôlle in de Fluessen, ook wel bekend als Knine-eilân vind je een heerlijk zwemstrand.

Strand Langehoekspôlle (Knine-eilân)
25

Fluezen (Fluessen)

De Fluessen, in het Fries Fluezen, is het op één na grootste meer van Friesland. De Fluessen grenst aan de Morra en het Heegermeer en aan verschillende kleine natuurgebieden zoals de Vogelhoek, in het Fries de Fûgelhoeke.

Fluezen (Fluessen)
26

Natuurgebied De Wolvetinte

Het gebied ‘De Wolvetinte’ nabij de Aent Lieuwespolder is een bijzonder natuurgebied. ‘Fûgelûntwyk It Heidenskip’ zorgt er samen met diverse partijen voor dat het een goede plek blijft voor steltlopers en eenden soorten.

Natuurgebied De Wolvetinte
27

Morra (De Morra)

De Morra is een meer wat grenst aan de Fluessen en het Johan Friso kanaal. Dorpen in de buurt van de Morra zijn Koudum, Hemelum en Warns.

Morra (De Morra)
28

Oudemirdumer Klif

Het Oudemirdumerklif van zes meter hoog is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. Enorme ijsmassa’s duwden vanuit Scandinavië de grond verder en nam dikke keien mee naar Gaasterland.

Oudemirdumer Klif
29

Mirnserklif

Vanuit het Rijsterbos wandel je zo richting het IJsselmeer naar het Mirnserklif. Kitesurfers, vliegeraars en strandgasten komen hier graag. Het klif is ontstaan in de voorlaatste IJstijd.

Mirnserklif
30

Rode Klif

Het Rode klif aan het IJsselmeer is 10,35 meter hoog en is ontstaan in de voorlaatste IJstijd. Enorme ijsmassa’s uit Scandinavië duwden de grond verder en nam dikke keien en grind mee. Door de kracht ontstonden er heuvels in het landschap.

Rode Klif
31

Stavoren (Starum)

Stavoren is het oudste Elfstedenstadje gelegen aan het IJsselmeer, een echte bestemming voor watersporters!

Bezoek Stavoren

Stavoren (Starum) Fontein Stavoren
32

Verdronken land Elahuizen

In de Fluessen vind je een boei die markeert waar vroeger het dorp Elahuizen was

Verdronken land Elahuizen
33

Heegermeer (Hegemer Mar)

Het Heegermeer is genoemd naar het naastgelegen dorp Heeg.

Heegermeer (Hegemer Mar)
34

Woudsend (Wâldsein)

Woudsend is een dorp ingeklemd tussen het Heegermeer en Slotermeer

Bezoek Woudsend

Woudsend (Wâldsein)
35

Ie Akwadukt

Ten zuiden van Woudsend vind je sinds 2007 het Ie Akwadukt: een aquaduct op het kruispunt van het riviertje De Ie en de N928.

Ie Akwadukt
36

Slotermeer (Sleattemer Mar)

De Sleattemer Mar (het Slotermeer) ligt ingeklemd tussen de drie plaatsen Sloten, Balk en Woudsend.

Slotermeer (Sleattemer Mar)
37

Sloten (Sleat)

Sloten is een mini Elfstedenstadje in de Zuidwesthoek van Friesland dat zo in een prentenboek kan worden opgenomen.

Bezoek Sloten

Sloten (Sleat) Sloten gracht
38

Lemmer (De Lemmer)

Lemmer is de ultieme combinatie van strand, gezelligheid en UNESCO Werelderfgoed

Lemmer (De Lemmer)

Beschrijving

1

Lemmer (De Lemmer)

Lemmer is de ultieme combinatie van strand, gezelligheid en UNESCO Werelderfgoed

Lemmer (De Lemmer)

Uiteraard kun je deze route ook vanuit een van de andere dorpen of steden die je onderweg passeert starten.

Dag 1: Lemmer – Joure

Voordat je aan boord stapt, fiets je in Lemmer eerst naar het Woudagemaal om het gemaal bekijken. Daarna stap je aan boord en vaar je de Groote Brekken op. Vervolgens rechtsaf de Follegasloot in (brug wordt gehele jaar bediend, niet nodig van tevoren te bellen).

Vanaf het Tjeukemeer links de Scharsterrijn op varen en volgen tot aan de Langweerder Wielen. Beide bruggen in de Scharsterrijn worden bediend (brug in snelweg wordt op afstand bediend, brug in Scharsterburg wordt hele jaar bediend).

Je vaart onder de A7 door (vaste brug is hoog genoeg voor motor-/zeiljachten, tweede wordt het hele jaar bediend). Hierna ga je rechtsaf de ‘Jouster Sylroede’ op, vanaf hier vaar je Joure in en zie je al snel de passantenhaven. Meer hier aan om te overnachten. Je kunt natuurlijk zelf aan boord een maaltijd koken (in Joure vind je diverse supermarkten) maar je kunt ook in de Midstraat heerlijk uit eten. Hier vind je tal van restaurants met voor ieder wat wils.

Dag 2: Joure – Sneek –IJlst

De volgende ochtend vaar je vanuit Joure, via de noarder Âlde wei het Sneekermeer op. Vaar hierna Sneek in, via de Houkesleat richting de Stadsgracht. In het centrum van Sneek kun je in de Stadsgracht of de Kolk je boot aanmeren om een kijkje te nemen in een van de bekendste van de Elfsteden.

Vanuit Sneek vaar je naar IJlst, vaar via de Stadsgracht de Geeuw op. De drie bruggen die je passeert worden allen jaarrond op afstand bediend. Vlak voordat je IJlst binnenvaart zie je aan je linkerhand Houtzaagmolen ‘de Rat’. Hier bij de Houtzaagmolen en museum Houtstad kun je je boot aanmeren en een kijkje nemen in de molen of in Houtstad IJlst.

Je blijft ook overnachten in IJlst, loop naar de supermarkt om inkopen te doen voor het diner en zelf te koken of loop richting het centrum van IJlst waar je een aantal restaurants vindt.

Dag 3: IJlst – Bolsward – Makkum

Na je ontbijt vaar je weer verder, vaar IJlst verder in en ga na de brug rechtsaf, je vaart nu IJlst alweer uit. Hier kun je ook weer rechtsaf en vaar je de Wijmerts op. Je passeert hierbij het dorpje Oosthem, hier is ook een brug maar deze kun je zelf handmatig bedienen. Hiervoor hoef je niet te wachten op een brugwachter. Vervolgens vaar je verder richting Bolsward. De overige twee bruggen die je onderweg tegenkomt worden ’s zomers gewoon bediend en ’s winters op afroep.

Voordat je Bolsward in vaart, ga je rechtsaf de Workumertrekvaart op. Deze vaar je tot dat je rechtsaf kunt naar het van Panhuyskanaal. Ook hier geldt weer dat de bruggen die je onderweg passeert zomers bediend worden en ’s winters op afroep.

Vaar richting Makkum, wanneer je na de Allingawiersterbrug linksaf gaat, kom je uit in Terpdorp Allingawier, een mooi museumdorp (’s winters gesloten!). Er is hier een aanlegsteiger waar je kunt aanmeren voor een bezoek aan het Terpdorp. Vervolgens vervolg je je weg naar Makkum waar je kunt overnachten in een van de vele passantenhavens, bijvoorbeeld bij de Holle Poarte. Bij deze jachthaven en camping vind je ook een aantal restaurants aan het strand. Je kunt ook je (vouw-)fiets pakken en in het dorp Makkum een hapje eten.

Let op! Mocht het vaartje naar Allingawier te ondiep voor jouw boot zijn, dan kun je ook doorvaren naar Makkum om daar de boot aan te meren en vervolgens per fiets naar het museumdorp te fietsen.

Dag 4: Makkum – Tjerkwerd – Workum

Vanuit Makkum is het ongeveer een half uur fietsen naar het Afsluitdijk Wadden Center, begin daar vanochtend dan ook mee. Hier leer je alles over de Waddenzee, het IJsselmeer en de toekomst van de Afsluitdijk.

Na je bezoek aan het Afsluitdijk Wadden Center stap je weer aan boord en vaar je een stukje terug over het van Panhuyskanaal. Bij Tjerkwerd ga je rechtsaf de Workumer Trekvaart op richting Workum. In Tjerkwerd passeer je nog een jaagpad. Aan het einde van de Trekvaart kom je uit op een T-splitsing waar je rechtsaf kunt richting Workum. Als snel zie je hier aan je linkerhand een haven waar je kunt overnachten. Vanaf hier loop je in ongeveer 5 minuten richting het centrum van dit Elfstedenstadje. Hier vind je diverse restaurants en cafés.

Dag 5: Workum – Gaastmeer – Hemelum

De volgende ochtend laat je Workum weer achter je en vaar je via Gaastmeer naar Hemelum. Via het Klifrak en het Lange en Korte Fliet vaar je de meertjes bij Gaastmeer op, vervolgens vaar je via de Yntemasleat de Fluessen op.

Als je de Fluessen opvaart vaar je richting de boei die aangeeft waar vroeger het dorp Elahuizen was. Je vaart nog een stukje verder de Morra op, wanneer je hier links aanhoudt kom je uit in Hemelum. Meer hier aan in de haven en haal je fietsen van boord. Al fietsend ga je door het prachtig glooiende Gaasterland en kom je uit bij de kliffen van Gaasterland. Je kunt er ook voor kiezen om langs de kliffen richting Stavoren te fietsen en daar ’s avonds te dineren.

Dag 6: Hemelum – Woudsend – Sloten

Vanuit Hemelum steek je de Morra en de Fluessen weer over richting het Heegermeer. Aan het einde van het Heegermeer kun je rechtsaf de Woudsenderrakken invaren. De brug in Woudsend wordt ’s winters op afroep bediend. Vanuit Woudsend passeer je het aquaduct en vaar je het Slotermeer op. Op het Slotermeer wordt veel paling gevist. Blijf overnachten in Sloten, voor de haven vaar je om Sloten heen naar jachthaven ‘de Lemsterpoort’. Vanaf deze haven loop je eenvoudig dit kleinste van de Elfstedenstadjes binnen. Langs het water in de kern van Sloten vind je een aantal restaurants, maar ook de Mallemok, aan de rand van Sloten, is een aanrader.

Dag 7: Sloten – Lemmer

Het is alweer de laatste dag van deze vaarroute langs de 13 watericonen van Friesland. Vanuit Sloten ga je via de Ee en de Langesloot weer terug naar Lemmer.

38

Lemmer (De Lemmer)

Lemmer is de ultieme combinatie van strand, gezelligheid en UNESCO Werelderfgoed

Lemmer (De Lemmer)

Zoek & boek

Reisgezelschap

Schijf je in voor onze nieuwsbrief.

Ontvang tips, de evenementenkalender en aanbiedingen van VVV Waterland van Friesland.